💉 Sau tiêm phòng, trẻ có thể có sốt nhẹ, đau và sưng tại vị trí tiêm. Vì đau nên con có thể quấy khóc, ăn kém. Đó là phản ứng khi cơ thể tiếp nhận một tác nhân lạ (vaccine). Bài viết này sẽ đưa ra hướng dẫn riêng về giảm đau tại chỗ tiêm cho con trẻ sau tiêm phòng. Các hướng dẫn theo dõi chung sau tiêm chủng đã quen thuộc với bố mẹ sau mỗi lần đưa con đi tiêm, chúng tôi không nhắc lại nữa.
☄️ LÀ PHẢN ỨNG THƯỜNG GẶP
- Có nhiều loại vaccine có thể có gây sưng đau tại vị trí tiêm: BCG, viêm gan B, 6 trong 1, 5 trong 1, 4 trong 1, phế cầu, cúm, MMR, thuỷ đậu, viêm não Nhật Bản, viêm não mô cầu các loại, uốn ván...
- Phản ứng sưng, đau tuỳ thuộc loại vaccin cùng cơ địa của trẻ, thường kéo dài từ vài giờ đến 2, 3 ngày sau tiêm. Phản ứng này luôn được bác sĩ khám tư vấn tiêm chủng hướng dẫn trước và sau tiêm.
- Phản ứng sưng, đau tuỳ thuộc loại vaccin cùng cơ địa của trẻ, thường kéo dài từ vài giờ đến 2, 3 ngày sau tiêm. Phản ứng này luôn được bác sĩ khám tư vấn tiêm chủng hướng dẫn trước và sau tiêm.
🍬 CÁCH GIẢM ĐAU TRƯỚC TIÊM
- Lựa chọn các mũi tiêm đa giá (nhiều yếu tố trong 1 mũi) để giảm lần tiêm.
- Xin tư vấn từ chuyên viên tư vấn tiêm chủng. Vì có một số loại sau tiêm thường mệt và đau hơn loại khác. Nên có thể tránh gộp những mũi “nặng” cùng một lần.
- Bí kíp ngọt ngào: có thể cho con uống một chút nước đường ngọt (5mL - 10mL cho trẻ nhũ nhi) trước tiêm vài phút. Nước đường ngọt (đường mía ấy) giúp con dễ chịu và có tác dụng giảm đau. Các trung tâm sơ sinh hiện đại có dùng phương pháp này trước khi có can thiệp gì đó làm bé khó chịu.
- Xin tư vấn từ chuyên viên tư vấn tiêm chủng. Vì có một số loại sau tiêm thường mệt và đau hơn loại khác. Nên có thể tránh gộp những mũi “nặng” cùng một lần.
- Bí kíp ngọt ngào: có thể cho con uống một chút nước đường ngọt (5mL - 10mL cho trẻ nhũ nhi) trước tiêm vài phút. Nước đường ngọt (đường mía ấy) giúp con dễ chịu và có tác dụng giảm đau. Các trung tâm sơ sinh hiện đại có dùng phương pháp này trước khi có can thiệp gì đó làm bé khó chịu.
💉 NGAY SAU KHI TIÊM XONG
- Cô y tá sẽ băng vết tiêm lại với bông gòn và băng cá nhân.
- Mẹ sẽ giúp cô giữ, ấn nhẹ bông gòn trong khoảng 1-2 phút, lúc này thì đừng gãi gãi gì cả, vì ngay sau tiêm mà gãi gãi thì vaccin có thể bị rỉ ngược lại gây đau và kích ứng tại chỗ. Hoặc nếu muốn gãi gãi thì một tay vẫn ấn giữ và gãi gãi xoa xoa xung quanh.
- Phân tán tư tưởng: ngay sau khi tiêm, để đánh lạc hướng, mẹ nên đổi tay tư thế bế con luôn so với lúc tiêm, tối ưu nhất là tư thế bế đứng, đung đưa và rong trong khu vực theo dõi sau tiêm, chỉ trỏ tranh ảnh.
- Tiếp tục theo dõi tại khu vực tiêm theo quy định (ít nhất 30 phút - 1 giờ).
- Tiếp tục theo dõi 24 - 48 giờ sau tiêm. Bác sĩ Chăm con chuẩn Mỹ vẫn tư vấn bố mẹ tự mình theo dõi con (ngày và đêm).
- Mẹ sẽ giúp cô giữ, ấn nhẹ bông gòn trong khoảng 1-2 phút, lúc này thì đừng gãi gãi gì cả, vì ngay sau tiêm mà gãi gãi thì vaccin có thể bị rỉ ngược lại gây đau và kích ứng tại chỗ. Hoặc nếu muốn gãi gãi thì một tay vẫn ấn giữ và gãi gãi xoa xoa xung quanh.
- Phân tán tư tưởng: ngay sau khi tiêm, để đánh lạc hướng, mẹ nên đổi tay tư thế bế con luôn so với lúc tiêm, tối ưu nhất là tư thế bế đứng, đung đưa và rong trong khu vực theo dõi sau tiêm, chỉ trỏ tranh ảnh.
- Tiếp tục theo dõi tại khu vực tiêm theo quy định (ít nhất 30 phút - 1 giờ).
- Tiếp tục theo dõi 24 - 48 giờ sau tiêm. Bác sĩ Chăm con chuẩn Mỹ vẫn tư vấn bố mẹ tự mình theo dõi con (ngày và đêm).
🕰 TIẾP TỤC THEO DÕI SAU TIÊM
- Cho con bú mẹ tích cực: ti mẹ là liệu pháp giảm đau cực kì tốt cho trẻ nhũ nhi. Chỉ có một chú ý nhỏ: NÊN cho con bú sau 20-30 phút nếu vừa dùng vaccine uống (vì dễ nôn, mất thuốc).
- Hạn chế vận động, đụng chạm chân (hoặc tay - với tiêm BCG lao) mà vừa tiêm xong. Con có thể ít cử động chân bị tiêm một chút vì đau nhức, nhưng nếu sau 2 ngày mà vẫn thế hoặc yếu liệt hẳn luôn, thì phải đi khám.
- Cách chườm lạnh đúng: chườm lạnh có thể giúp con giảm đau, nhưng KHÔNG được lấy viên đá di di trên vùng tiêm, do quá lạnh cũng làm đau buốt hơn. Hãy lấy đá, chà lên lòng bàn tay của mẹ (tay sạch) sau đó lấy tay massage nhẹ vùng tiêm. Lạnh như thế thì vừa đủ giảm đau mà không gây buốt. Lúc này thì vẫn cần dán một miếng urgo hoặc miếng dán y tế trong suốt (Opsite) dán che vết tiêm. Khi đã làm quen với cảm giác lạnh rồi, lúc này thì có thể dùng khăn sạch gói đá lạnh chườm nhẹ được.
- Bí kíp mát lạnh: Dán một miếng urgo nhỏ che vết tiêm, rồi dán miếng dán gel hạ sốt lên trên cho mát; hoặc cẩn thận hơn nữa thì cắt khuyết miếng gel hạ sốt chừa vết tiêm ra và dán lên. Con sẽ dễ chịu hơn. Cảm ơn BS. Lê đã chia sẻ kinh nghiệm ♥️.
- Dùng thuốc giảm đau (Paracetamol) đúng như hướng dẫn của bác sĩ để giảm đau và con dễ chịu hơn.
- Mặc đồ thoáng mát ít đụng chạm vào vết tiêm, chú ý không sờ, đụng chạm, nắn thử vùng tiêm khi bế.
- Hạn chế vận động, đụng chạm chân (hoặc tay - với tiêm BCG lao) mà vừa tiêm xong. Con có thể ít cử động chân bị tiêm một chút vì đau nhức, nhưng nếu sau 2 ngày mà vẫn thế hoặc yếu liệt hẳn luôn, thì phải đi khám.
- Cách chườm lạnh đúng: chườm lạnh có thể giúp con giảm đau, nhưng KHÔNG được lấy viên đá di di trên vùng tiêm, do quá lạnh cũng làm đau buốt hơn. Hãy lấy đá, chà lên lòng bàn tay của mẹ (tay sạch) sau đó lấy tay massage nhẹ vùng tiêm. Lạnh như thế thì vừa đủ giảm đau mà không gây buốt. Lúc này thì vẫn cần dán một miếng urgo hoặc miếng dán y tế trong suốt (Opsite) dán che vết tiêm. Khi đã làm quen với cảm giác lạnh rồi, lúc này thì có thể dùng khăn sạch gói đá lạnh chườm nhẹ được.
- Bí kíp mát lạnh: Dán một miếng urgo nhỏ che vết tiêm, rồi dán miếng dán gel hạ sốt lên trên cho mát; hoặc cẩn thận hơn nữa thì cắt khuyết miếng gel hạ sốt chừa vết tiêm ra và dán lên. Con sẽ dễ chịu hơn. Cảm ơn BS. Lê đã chia sẻ kinh nghiệm ♥️.
- Dùng thuốc giảm đau (Paracetamol) đúng như hướng dẫn của bác sĩ để giảm đau và con dễ chịu hơn.
- Mặc đồ thoáng mát ít đụng chạm vào vết tiêm, chú ý không sờ, đụng chạm, nắn thử vùng tiêm khi bế.
⚠️ KHÔNG ĐƯỢC LÀM:
- Không được xoa dầu, chườm nóng.- Không đắp chanh, khoai tây.
- Không đắp bất kì loại lá, bột nào.
Do nguy cơ nhiễm trùng với đường vào của vi khuẩn là chính vết tiêm. Có thể gây nhiễm trùng máu, nhiễm khuẩn do tụ cầu, liên cầu.
- Không tự ý uống thêm siro ho, cảm khác do có thể có aspirin hoặc paracetamol làm sai liều, quá liều cho trẻ.
- Cân nhắc kĩ khi cho trẻ uống các nước thảo mộc được cho là giảm đau giảm sốt sau tiêm (tốt nhất là không nên dùng).
🚑 ĐI KHÁM NẾU:
- Có các triệu chứng bất thường sau tiêm (sốt cao khó hạ, nôn trớ, thở nhanh, thở ngắt quãng, khò khè liên tục, rút lõm lồng ngực, da mẩn đỏ, li bì, co giật...) như hướng dẫn cụ thể của phòng tiêm chủng.- Trẻ quấy khóc trên 1 giờ không rõ nguyên nhân hoặc mẹ cảm thấy có vấn đề không ổn.
🤒 Riêng về vấn đề vị trí tiêm, đi khám nếu:
- Vết tiêm vẫn sưng, đỏ, đau sau 3 ngày.
- Nghi ngờ mưng mủ, áp-xe, chảy mủ, viêm tấy nặng tại vết tiêm.
- Giảm vận động chân (tay) vừa tiêm chủng kéo dài quá 48 giờ.
- Mất vận động hoàn toàn hoặc mất cảm giác (khi kích thích đau) với chân (tay) vừa tiêm.
- Vết tiêm vẫn sưng, đỏ, đau sau 3 ngày.
- Nghi ngờ mưng mủ, áp-xe, chảy mủ, viêm tấy nặng tại vết tiêm.
- Giảm vận động chân (tay) vừa tiêm chủng kéo dài quá 48 giờ.
- Mất vận động hoàn toàn hoặc mất cảm giác (khi kích thích đau) với chân (tay) vừa tiêm.
👨🏻⚕️ Nguồn BS. Đỗ Tiến Sơn - Chăm con chuẩn Mỹ
