PHẦN 1: CÁCH BẢO VỆ TRẺ EM
😷 TÁC ĐỘNG VỚI TRẺ EM VÀ PHÒNG TRÁNH PHƠI NHIỄM TRONG MÙA Ô NHIỄM
Bắc Bộ và các tỉnh lân cận và các thành phố lớn (Hà Nội, Sài Gòn cùng nhiều tỉnh thành khác) đang trong cao điểm của ô nhiễm bụi mịn.
😷 Với trẻ em, tác động của bụi mịn nặng nề hơn người lớn do tỉ lệ lượng bụi phơi nhiễm trên trọng lượng cơ thể lớn hơn, lại chơi ngoài trời nhiều hơn (trẻ lớn), tác động cụ thể là:
- Khởi phát hen, dị ứng!
- Làm các bệnh đang mắc tiến triển nhanh, chuyển nặng nhanh hơn!
- Giảm các yếu tố chống oxy hoá của cơ thể, làm tăng nặng và tiến triển các bệnh lý mạn tính về tim mạch, thần kinh!
- Làm các bệnh đang mắc tiến triển nhanh, chuyển nặng nhanh hơn!
- Giảm các yếu tố chống oxy hoá của cơ thể, làm tăng nặng và tiến triển các bệnh lý mạn tính về tim mạch, thần kinh!
😷 Trong những ngày này, phụ huynh cần:
- Trẻ ốm, sơ sinh, non yếu nên ở nhà hoặc di chuyển với ô tô.
- HẠN CHẾ, huỷ bỏ các hoạt động ngoài trời ở lớp và ở nhà.
- Nếu cần ra ngoài, nên đeo khẩu trang N95 kín mũi miệng hoặc khẩu trang ôm sát có bộ lọc khí hoặc khẩu trang thường kèm lớp khăn giấy.
- Đóng kín hết cửa sổ, cửa ra vào.
- Trẻ đang trị bệnh, có bệnh lý mạn tính, hen, dị ứng cần tuân thủ thuốc hàng ngày và đi khám bác sĩ sớm khi có triệu chứng vì dễ chuyển nặng hơn các mùa khác.
- Nhỏ, hút mũi (trẻ nhỏ) hoặc rửa mũi (trẻ lớn) sau khi về nhà.
- Nếu có điều kiện, hãy mua máy lọc không khí cho ít nhất là phòng ngủ của trẻ.
- Trẻ ốm, sơ sinh, non yếu nên ở nhà hoặc di chuyển với ô tô.
- HẠN CHẾ, huỷ bỏ các hoạt động ngoài trời ở lớp và ở nhà.
- Nếu cần ra ngoài, nên đeo khẩu trang N95 kín mũi miệng hoặc khẩu trang ôm sát có bộ lọc khí hoặc khẩu trang thường kèm lớp khăn giấy.
- Đóng kín hết cửa sổ, cửa ra vào.
- Trẻ đang trị bệnh, có bệnh lý mạn tính, hen, dị ứng cần tuân thủ thuốc hàng ngày và đi khám bác sĩ sớm khi có triệu chứng vì dễ chuyển nặng hơn các mùa khác.
- Nhỏ, hút mũi (trẻ nhỏ) hoặc rửa mũi (trẻ lớn) sau khi về nhà.
- Nếu có điều kiện, hãy mua máy lọc không khí cho ít nhất là phòng ngủ của trẻ.
BS. Đỗ Tiến Sơn
Chăm con chuẩn Mỹ
Chăm con chuẩn Mỹ
PHẦN 2: HIỂU VỀ BỤI MỊN
Ban biên tập xin được trích đoạn bài viết chia sẻ của anh Nguyễn Thái Thạch - bài viết mà theo chúng tôi thấy là dễ hiểu về ô nhiễm bụi hiện nay.
☑️ 1. Tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội là như thế nào?
Trả lời: Ô nhiễm không khí có nhiều loại, trong đó có ô nhiễm khí độc, ô nhiễm khí có hại cho sức khỏe và ô nhiễm bụi. Trong đó ở Hà Nội cũng như các tỉnh lân cận khu vực đồng bắc bắc bộ nổi lên tình trạng ô nhiễm bụi và bụi mịn. Bụi mịn là các hạt bụi có kích thước rất nhỏ, chỉ vài micromet, chúng có thể là bất cứ thứ gì, nhưng vì có kích thước rất nhỏ nên chúng lơ lửng và choán đầy trong không khí. Người ta thường gọi bụi mịn là PM2.5 có nghĩa là Particulate Matter 2.5 hiểu là bụi mịn có đường kính nhỏ hơn 2.5 micromet.
☑️ 2. Bụi mịn là gì, khác gì với các loại bụi khác? Ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?
Bụi phân chia theo kích thước. Bụi to, bụi thô, bụi cát, bụi cỡ vừa, cỡ nhỡ, cỡ PM20, PM10, PM5, PM2.5, PM1... Các loại bụi to, bụi thô và cỡ vừa là các loại bụi nặng và nhanh chóng lắng xuống mặt đất và dễ bị cuốn đi theo nước. Bụi đường và bụi xây dựng phần lớn là loại bụi này. Xe cộ thường cuốn lên hoặc theo những cơn gió to. Nhìn chung loại bụi này chủ yếu gây bẩn, gây khó chịu, gây dị ứng tức thời chứ không ảnh hưởng tới sức khỏe một cách lâu dài trừ trường hợp nồng độ quá cao như trường hợp công nhân mỏ than, cơ sở sản xuất xi măng, đá.. Còn với đa số trường hợp ở thành thị, bụi thô cho đến bụi cỡ nhỡ dễ dàng lọc bởi khẩu trang và kể cả nếu không có khẩu trang, hệ hô hấp cũng có hệ thống ngăn chặn, lọc và đào thải bụi một cách tự động.
☑️ Bụi mịn và siêu mịn: Từ 20um cho đến khoảng dưới 2.5um. Loại bụi này lơ lửng nhiều trong không khí, kích thước nhỏ, khối lượng nhẹ nên rất ít lắng, chúng lơ lửng và choán đầy trong không khí, dễ dàng len lỏi qua các loại khe cửa, vì vậy trong nhà cũng vẫn bị ảnh hưởng dù đóng kín. Loại bụi này là kết quả của việc đốt, đốt củi, đốt rạ, đốt rác, đốt các chất cháy dở dang, khí xả động cơ, đốt than...
⚠️ Bụi siêu mịn (tên gọi đúng của PM2.5) là loại có ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì kích thước quá nhỏ khiến chúng dễ dàng xuyên qua hệ thống lọc của hệ hô hấp để đi vào các mao quản và xâm nhập về hệ tuần hoàn. Một khi đã vượt qua được lá chăn bụi ở phổi, chúng đi vào cơ thể và rất khó đi ra.
☠️ Sự nguy hại của bụi PM2.5 chính nằm ở chỗ này, nó có thể vào cơ thể nhưng không thể đi ra. Bất cứ cái gì đi vào được mà không ra được đều rất nguy hại đối với cơ thể sinh vật về lâu dài. Bụi sẽ được máu luân chuyển và kết thúc ở các điểm cuối của mạch máu. Đến các mô và trở thành các chất cản trở trao đổi chất, thành những vị khách không mời mà tới, có thể gây khó chuyển hóa hoặc trục trặc trong quá trình trao đổi chất, quá trình nguyên phân. Bụi mịn theo máu đi đến não và tích lại ở nền sọ lâu dần có thể làm cản trở quá trình trao đổi thông tin, tắc nghẽn sự truy cập và gây ra bệnh mất trí nhớ Alzheimer.
Sự nguy hiểm của ô nhiễm bụi mịn là việc sức khỏe bị ảnh hưởng về lâu về dài chứ không phải gây ra các vấn đề cấp tính. Nó giống như những người nghiện thuốc lá. Người hút thuốc lá cũng liên tục đưa vào phổi làn khói thuốc, họ không chết ngay, cũng không ốm ngay nhưng các vấn đề về hô hấp và các vấn đề khác lâu dài rồi cũng rủ nhau mà tới.
☑️ 3. Ô nhiễm bụi mịn: Quan sát thế nào?
Khác với bụi thô và bụi nhỡ có thể quan sát được như bụi đường, bụi công nghiệp... Phần lớn bụi mịn và siêu mịn không thể nhìn thấy trực tiếp bằng mắt thường, nhưng có thể quan sát được ở quy mô lớn vì bụi mịn làm tán xạ các tia sáng và làm không khí trở nên mù đục. Với sự xuất hiện của bụi mịn nồng độ cao, chúng ta sẽ có một bầu không khí nhờ nhờ, đục đục, không thể nhìn rõ những tòa nhà cách xa từ vài trăm đến vài km. Những tòa nhà ở xa quá 3km đôi khi cũng không thể nhìn thấy.
☑️ 4. Nguồn gốc của ô nhiễm bụi mịn?
Bụi mịn được sinh ra nhờ quá trình đốt các chất hữu cơ, cháy dở dang, đốt nhiên liệu chứa nhiều tạp chấp như đốt củi, đốt rạ, đốt rác, đốt rơm rạ, khí xả từ động cơ chạy xăng dầu, đốt than, .. và các vụ cháy như cháy nhà, cháy rừng, núi lửa phun trào...
☑️ 5. Theo dõi tình hình ô nhiễm bụi mịn như thế nào?
PAM Air / Pamair.org: phần mềm và web cũng như hệ thống các trạm đo rộng khắp Hanoi (hiện tại đã phủ gần như khắp cả nước) và được phát triển độc lập bởi nguồn vốn tư nhân, sử dụng các sensor đo bụi trực tiếp bằng phương pháp lightscattering đo và kết nối wifi báo chỉ số bụi mịn theo thời gian thực.
☑️ 6. Tại sao không khí ô nhiễm nhưng vẫn có những ngày trời trong xanh, không khí sạch sẽ trong lành? Cái gì đã làm sạch không khí?
Nhờ: mưa, GIÓ và đối lưu.
☑️ 7. Liệu chỉ có Hà Nội bị ô nhiễm? Liệu rời khỏi Hà Nội là ta có không khí trong lành?
Các dữ liệu viễn thám và các số liệu đều cho thấy ô nhiễm bụi mịn không diễn ra cục bộ mà diễn ra trên quy mô vùng. Không phải ô nhiễm chỉ có ở Hà Nội, đó là cách hiểu sai lầm. Đôi khi chúng ta đi về Hưng Yên, Nam Định hay ngược lên Vĩnh Phúc, chúng ta vẫn nhận được bầu không khí mù đục và các chỉ số AQI gần như nhau.
Chỉ có khu vực Tây Bắc địa hình cao, sự lan truyền ô nhiễm không khí ở tầng thấp đôi khi không vượt qua được các dãy núi nên khó ảnh hưởng tới khu vực miền núi cao. Do vậy Tây Bắc bộ hầu như quanh năm không khí đều sạch.
Hàng năm thì vào vụ cả nước ta có màn đốt rạ đôi khi cũng gây ra ô nhiễm cục bộ trầm trọng ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.
☑️ 8. Mỗi cá nhân có thể làm gì để hạn chế ảnh hưởng của ô nhiễm bụi mịn?
- Theo dõi cập nhật tình trạng ô nhiễm bụi mịn hàng ngày qua các app: Air visual / Pam Air... Với những ngày cảnh báo đỏ về nồng độ bụi mịn, chúng ta nếu phải ra ngoài đường mà không phải là ngồi trong 1 chiếc ô tô kín, chúng ta cần đeo các khẩu trang tốt, kín, có thể lọc được bụi mịn.
- Nói về khẩu trang, khẩu trang y tế là hoàn toàn vô tác dụng vì nó nhiều khe hở. Các khẩu trang thông thường cũng không hạn chế được bụi mịn khi có nhiều khe hở, không có van khí thì mỗi lần hít vào thở ra bụi sẽ luồn theo không khí qua khe hở giữa khẩu trang và mặt.
Nên dùng khẩu trang loại khi đeo thì bịt kín so với mặt, có kim loại nẹp mũi, có van thở 1 chiều và được quảng cáo là có thể lọc được các loại bụi mịn.
- Đóng kín cửa trong những ngày được cảnh báo đỏ về ô nhiễm bụi mịn. Nên có máy lọc không khí ít nhất là trong phòng ngủ.
Nguồn bài gốc: http://tiny.cc/ricqdz
NGUYỄN THÁI THẠCH
NGUYỄN THÁI THẠCH
BBT Chăm con chuẩn Mỹ
