Theo Trung tâm Quan trắc môi trường Việt Nam, nồng độ bụi mịn trong không khí tại Hà Nội và TP.HCM đang ở mức báo động. Theo đó, nồng độ bụi mịn đã vượt ngưỡng tiêu chuẩn của WHO và trở thành sát thủ với sức khỏe con người.
- Bạn biết gì về bụi mịn pm2.5 và pm 1.0
Bụi là danh từ chỉ một hỗn hợp phức tạp chứa các hạt vô cơ và hữu cơ ở dạng lỏng hoặc rắn, có khả năng bay lơ lửng trong không khí. Bụi hay hợp chất có trong bụi được gọi chung là Particulate Matter, ký hiệu pm.
Gần đây, nhiều người đã nghe các phương tiện truyền thông nói về bụi mịn pm2.5 và pm 1.0. Nhưng chắc nhiều người chưa biết bụi mịn là gì? Nó ảnh hưởng ra sao tới sức khỏe? Giới chuyên môn định nghĩa: bụi mịn pm2.5 là những hạt bụi li ti có trong không khí với kích thước 2,5 micron trở xuống. Bụi mịn pm2.5 được hình thành từ các chất như nitơ, carbon và các hợp chất kim loại khác.
Còn bụi mịn pm 1.0 là những hạt bụi dạng lỏng, hoặc rắn trôi nổi ngoài không khí. Chỉ số 1.0 là chỉ số kích thước các hạt có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 1 micromet. Bụi mịn pm 1.0 thường xuất hiện vào những ngày nhiệt độ thấp hoặc không khí khô.
Khi nồng độ bụi mịn pm2.5 trong không khí tăng lên sẽ làm cho không khí bị mờ đi. Tầm nhìn xa bị giảm trông giống như sương mù.
Bụi mịn tại các thành phố lớn là “sát thủ âm thầm” cho sức khỏe của bạn
- Bụi mịn sát thủ âm thầm cho sức khỏe
Bụi mịn pm2.5 có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể con người. Qua đường hô hấp, nó gây nên một số bệnh nguy hiểm như đột quỵ, tim mạch, ung thư…
Còn bụi mịn pm 1.0, ngoài gây ra các bệnh lý về hô hấp. Nó còn có thể tấn công vào phế nang, đi vào hệ tuần hoàn gây bệnh. Đặc biệt, bụi pm1.0 còn gây ảnh hưởng hệ thống thần kinh và cấu trúc của AND. Ngoài ra, nó còn gây bệnh về tâm lý và giảm trí nhớ nghiêm trọng cho người bệnh.
Những người hay tiếp xúc với bụi mịn có thể sẽ bị hắt hơi, sổ mũi, khó thở, khô mắt… Đặc biệt, về lâu dài sẽ gia tăng tỷ lệ giảm chức năng phổi, viêm phế quản mãn tính. Hít bụi mịn thời gian dài sẽ gia tăng tỷ lệ tử vong do ung thư phổi và bệnh tim.
Bụi mịn còn được mệnh danh là sát thủ đẩy nhanh quá trình tiến triển của bệnh xơ gan. Đồng thời, bụi làm rối loạn chức năng gan, góp phần thúc đẩy bệnh tiểu đường.
Theo nghiên cứu của IARC và WHO, nếu mật độ bụi mịn pm 1.0 có trong không khí tăng lên 10μg/m3 thì tỷ lệ ung thư cũng sẽ tăng 22%. Mật độ bụi mịn pm2.5 tăng thêm 10 μg/m3 thì tỷ lệ ung thư phổi sẽ tăng đến 36%.
Bụi mịn pm2.5 và pm 1.0, xâm nhập vào cơ thể người thông qua hệ thống hô hấp khi con người hít thở. Tùy vào kích thước của hạt bụi, mức độ xâm nhập sẽ có sự khác nhau. Bụi mịn pm 1.0, đi vào cơ thể qua đường dẫn khí và tích tụ lại trên phổi. Còn, bụi mịn pm2.5 lại nguy hiểm hơn vì đi sâu vào các túi phổi, tĩnh mạch phổi. Đặc biệt, nó còn xâm nhập vào hệ tuần hoàn máu của người bệnh. Hít bụi mịn lâu ngày, tăng nguy bệnh tim mạch, hô hấp, tuần hoàn và cả hệ sinh sản.
- Phòng bụi mịn ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?
Để có thể bảo vệ sức khỏe của bạn, thì việc tìm hiểu các cách bảo vệ khỏi bụi mịn là rất cần thiết.
Để có cách chống bụi mịn, trước tiên ta cần phải hiểu được chu kỳ của nó. Bụi mịn thường có xu hướng tăng cao vào các giờ cao điểm như 7 – 8 giờ sáng và 18 – 19 giờ chiều. Vào buổi trưa, từ 13 – 14 giờ và ban đêm từ 23 -1 giờ sáng thì có hướng giảm xuống thấp nhất.
Do đó, biện pháp phòng bụi mịn đầu tiên là đeo khẩu trang. Khẩu trang có thể phần nào chặn những hạt bụi kích thước 10μm xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp. Do vậy, nếu có việc cần thiết phải đi ra ngoài thì hãy đeo khẩu trang.
Nếu có điều kiện, bạn hãy trang bị máy lọc không khí để giúp giảm bớt sự ô nhiễm. Đồng thời, tăng cường dinh dưỡng cho cơ thể. Khẩu phần ăn hàng ngày, hãy bổ sung thêm rau xanh và trái cây chứa vitamin A, C… để giúp tăng cường hệ miễn dịch.
Ngoài ra, bạn nên lựa chọn sống nơi trồng nhiều cây xanh. Kết hợp tập luyện thể dục, thể thao nâng cao sức khỏe, cải thiện sức đề kháng.
- Lưu ý khi chọn khẩu trang phòng bụi mịn
Hiện nay, đeo khẩu trang chính là cách đơn giản nhất đối với chúng ta, khi di chuyển ngoài đường. Tuy nhiên, khẩu trang vải, khẩu trang Y tế không có khả năng bảo vệ chúng ta trước bụi mịn. Do đó, bạn cần phải sử dụng khẩu trang phù hợp để chống bụi mịn.
Cần sử dụng khẩu trang chuyên dụng mới tránh hít phải bụi mịn
Một số lưu ý, khi chọn lựa khẩu trang chống bụi mịn như sau:
Lựa chọn chất liệu khẩu trang có khả năng lọc các vật chất nhỏ. Khẩu trang N95 và N99 được FDI Hoa Kì khuyến nghị nên sử dụng ở thành phố ô nhiễm không khí. N95 có nghĩa là khẩu trang này lọc được 95% các loại bụi có trong không khí kể cả bụi siêu mịn. Còn N99 lọc được 99% các vật chất có trong không khí, ngăn cản được cả các loại vi khuẩn, virus.
Khẩu trang cần ôm sát mặt, nó giúp cho không khí bẩn không chui vào phía trong. Khẩu trang ôm sát mặt, cho phép tối đa 5% không khí đi qua các khoảng trống.
Khẩu trang phải đảm bảo về mặt thẩm mỹ để giúp cho người dùng cảm thấy thoải mái và sẵn sàng đeo mọi lúc. Khẩu trang phải có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đảm bảo.
Lưu ý, sau 10 -15 ngày sử dụng , bạn cần thay một cái khẩu trang mới.
TTVNTH
